%100 tıkalı şah damarı açılır mı?, Bazı hastalarda, yapılan şah damarı anjiyografisi ile şah damarında % 100 tıkanıklık olduğu yani şah damarının tamamen tıkalı olduğu saptanabilir. Bu tıkanıklık çok yakın zamanda oluşmuş bir pıhtıya bağlı değilse, yani eskiden beri varsa bu şah damarına müdahale edilmez.
Bazı hastalarda, yapılan şah damarı anjiyografisi ile şah damarında % 100 tıkanıklık olduğu yani şah damarının tamamen tıkalı olduğu saptanabilir. Bu tıkanıklık çok yakın zamanda oluşmuş bir pıhtıya bağlı değilse, yani eskiden beri varsa bu şah damarına müdahale edilmez.
Gerekirse MR ya da tomografi ile kesin tanı konabilir ve darlığın derecesi ölçülür. Anjiyo ile ya da ameliyatla tedavi sadece %50 üzeri daralmalarda gerekir. Şahdamarı tamamen tıkanmışsa, yol kapalı olduğu için artık beyne pıhtı atma ihtimali çok düşüktür ve tedavi gerekmez.
Tam tıkalı sol inen kalp damarı genelde çoğu hastanın ameliyata verilmesi sebebidir. Burada her iki el bileği kullanarak %100 tıkalı sol inen kalp damarının sağ koroner damardan girilerek anjiyo tekniği ile başarılı bir şekilde açıldığı görülmektedir.
Diğer adıyla karotis ve/veya vertebral arter hastalığının balon/stent gibi anjiyo tekniği malzemeleri ile açılması işlemidir. Şah damarı tıkanıklığı tedavisi genelde kasık atardamarı kullanarak yapılsa da el bileğinden bu işlemi yapmak mümkündür hatta bazı durumlarda kaçınılmazdır.
Bunların bir bölümü geçici olabilir aşağı yukarı bir iki gün içinde geçer. Biz buna geçici iskemik atak deriz kendiliğinden erir ya da tedaviyle erir ve yeniden çalışmaya başlar. Eğer bu geçmez de kalıcı olursa inme, felç şeklinde ortaya çıkar.
Tıp camiasında CTO (kronik total oklüzyon işlemi) olarak bilinmekte. Normal stent takma işlemi ile benzer bir işlem, ancak işlem süresi biraz daha uzun. Yaklaşık yüzde 90 oranında başarı sağlanabiliyor.
Şah damarlarda meydana gelen darlık zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmezse tam bir tıkanıklığa sebep olarak kalıcı inmeye ve beyin hasarına yol açabilir. Şah damarı darlığı, inme riskinde önemli oranda artışa neden olur.
Damarlar tıkanır, daralır, sertleşir. Damar hacminin %70'inin tıkanmasıyla birlikte kalbe akan kan miktarı ciddi anlamda azalır. Kalp yeterince kanlanamaz, ihtiyacı olan oksijeni alamaz. Neticede hasta kalp krizi geçirebilir, yaşamını yitirebilir.
Damar tıkanıklığı, genellikle fark edilemez. Bu nedenle de tıkanıklığın ilerlemesi halinde kalp krizi ya da inme gibi insan hayatı açısından oldukça tehlikeli durumlar beklenmedik anlarda ortaya çıkabilir.
Tam tıkalı kalp damarının açılması işlemi tıkalı bölgedeki alan canlıysa ve tıkalı damar büyükçe bir alanı besliyorsa aslında tüm hastalara yapılması gereklidir. Özellikle büyük damarların tıkanıklıkları açıldığı durumda hastanın kalp yetmezliğinde düzelmeler görülebilir.
Karotis (şah damarı) ameliyatları sonucu karşılaşılabilecek olası yan etkiler; Şah damarı ameliyatı sırasında inme veya felç geçirme durumu olasılığı bulunmaktadır. Bu riski yaklaşık olarak yüzde 1-3 arasındadır. Boyunda yapılan ameliyat sebebiyle boyundaki sinirlerin zarar görmesi riski olabilmektedir.
Şah damarı tıkanıklığı hastalığında medikal tedavide kan sulandırıcı ve damar genişletici ilaçlar kullanılır.Cerrahi tedavi yüzde 2-5 gibi düşük komplikasyon oranı ile tüm dünyada “altın standart“ olarak kabul edilir. Lokal anestezi ile yapılan operasyon sonrasında hasta ikinci gün taburcu edilebilir.
Boyun damar darlıkları için yapılan stent tedavisi, tecrübeli girişimsel nöroradyoloji uzmanları tarafından yapıldığında oldukça güvenli ve düşük riskli bir işlemdir.
Stent şahdamarına anjioplasti ismi verilen bir yöntemle yerleştirilir. Bu yöntemde damarın içine ilerletilen bir balon şişirilerek darlığa neden olan aterosklerotik plak damar duvarına doğru itilerek sıkıştırılır ve bunu takiben içeri stent yerleştirilerek damarın tekrar kapanması engellenir.
Tıkalı her damarın mutlaka açılması gerekmeyebilir. Damar tıkanıklığı sadece ameliyat ya da anjiyo tedavisiyle açılabilir. Damar tıkanıklığını açan bir ilaç ya da besin yoktur. Doktorların damar açıcı olarak verdiği ilaçlar dolaşım düzenleyicidir.
Daralmış ya da tıkalı olan damara bir balon kateteri üzerine yerleştirilmiş stent getirilir.Daha sonra balon şişirilir, stent açılır, bu da damarı genişletir. Stenti taşıyan yani daralmış ya da tıkanmış bölgeye getiren balon sistemi vücut dışına çıkarılır ama stent damarın içinde hayat boyu kalır.
